Jeugdbeschermers, pleegzorgbegeleiders en pleegouders gelijkwaardig in gesprek 

De Nederlandse Vereniging voor Pleeggezinnen (NVP) zet zich in om de pleegzorg in Nederland te verbeteren. De samenwerking binnen de pleegzorg is al jaren onderwerp van aandacht. Projectleider Jorien Kruijswijk Jansen vertelt: “Er zijn meerdere partijen betrokken bij de zorg voor een pleegkind, maar de pleegzorgbegeleider, jeugdbeschermer (voogd) en de pleegouder vormen de belangrijkste driehoek. Helaas krijgen wij regelmatig signalen dat die samenwerking stroef verloopt.” Afgelopen zomer organiseerde de NVP met de ‘pleegzorg-driehoek’ dialogen. “De samenwerkingsproblematiek loopt al langer, in de dialoog kwamen we in anderhalf uur tot de kern.” 

IN 2017 woonden 23.206 jeugdigen voor korte of langere tijd bij pleegouders. De vraag naar pleeggezinnen groeit. Het is daarom belangrijk dat het pleegzorgsysteem in Nederland goed werkt. De NVP helpt daar aan mee door te adviseren, ontmoetingen tussen pleeggezinnen mogelijk te maken, ervaringen te delen en vragen te beantwoorden. “Er zijn zo’n 90 netwerken van pleegouders die worden ondersteund door de NVP. Daarnaast weten pleegouders onze helpdesk voor informatie en vragen te vinden. Daardoor hebben wij een goed beeld van wat er speelt. Veel vragen en signalen gaan over de stroeve samenwerking binnen de pleegzorg.” 

Pleegzorg-driehoek moet in gesprek blijven

Jorien kwam vorig jaar als projectleider bij de NVP binnen. “We zijn toen mee gaan doen aan het landelijke programma PPJ&J, gericht op het verbeteren van de professionele samenwerking in de jeugdzorg. In het kader daarvan werd een drietal groepsgesprekken gevoerd met voogden, pleegouders en pleegzorgbegeleiders. “Deze driehoek is zo afhankelijk van elkaar in de zorg voor het pleegkind, dat ze wel met elkaar in gesprek moeten blijven.” Toen het landelijke programma stopte, zocht de NVP dan ook naar een vervolg. De directeur van de NVP wees Jorien op de dialoogmethode van Zorg Verandert. Dat bleek een goede match te zijn. Jorien volgde zelf de training tot gespreksbegeleider en organiseerde deze zomer twee dialogen. “Ik vond het heel zinvol om over de dialoog te leren en het vervolgens in de praktijk te brengen. Dan voel en zie je pas echt dat het werkt.”

Verwachtingen duidelijker uitspreken

Jorien nodigde voor de dialogen de pleegzorg-driehoek uit. Centraal stond het delen van persoonlijke ervaringen over de samenwerking en het verkennen van wensen en behoeftes. Jorien vertelt: “Het blijkt dat het samenbrengen van de verschillende belangen, rollen en verantwoordelijkheden binnen de pleegzorg-driehoek niet altijd even soepel verloopt. Zo kan de onderlinge afstemming, bijvoorbeeld over bezoekregelingen, crisisplaatsingen en (over)plaatsingen, veel beter. In de dialogen is veel gesproken over het onderlinge verwachtingsmanagement en het duidelijker uitspreken van wensen en behoeften. Je zag dat de deelnemers zich na dialogen veel meer bewust zijn van het feit waar de schoen knelt en wat een ieder kan doen om de samenwerking te verbeteren.” 

De eerste stappen naar een betere samenwerking

Volgens Jorien werkt de dialoog als gelijkwaardige gespreksmethodiek goed. “Iedereen komt aan het woord en ik geloof in de onderstroom; wat voorliggend is komt naar boven. Door oprecht naar elkaar te luisteren krijgen deelnemers nieuwe inzichten. In de dialogen die ik heb gehouden heeft het verkennen van de verschillende belangen en het uitspreken van wensen en verlangens tot meer bewustwording geleid. Daarmee zijn de eerste stappen naar een betere samenwerking gezet. Eén van de deelnemers zei treffend: we kunnen ons werk niet veranderen, maar ik weet nu wel dat wel dat ik beter moet aangeven waar ik behoefte aan heb”, aldus Jorien. 

NVP gaat verder met de dialoog van Zorg Verandert 

In de komende twee maanden heeft de NVP nog een aantal dialogen gepland. Jorien zegt: “Het liefst zou ik willen dat over een jaar of twee iedereen in de pleegzorg-driehoek aan een dialoog heeft deelgenomen. Zo is er volledige aandacht voor het verbeteren van de samenwerking en kunnen we hopelijk de knelpunten gladstrijken.” Jorien geeft aan dat de NVP de wens heeft om verder te gaan met de dialoog, ook nadat programma Zorg Verandert stopt. Ze zijn nu aan het onderzoeken hoe ze dat voor elkaar kunnen krijgen. “We zien het belang om op een gelijkwaardige manier met elkaar in gesprek te gaan en te blijven. Als NVP zijnde kunnen we de dialoogmethodiek voor tal van thema’s en onderwerpen inzetten en faciliteren, dan denk ik bijvoorbeeld aan projecten bij gemeenten over een onderwerp als pleegzorg.”